Historia miasta

Pierwsza pisemna wzmianka o osadzie Jablonec nad rzeką Nysą pochodzi wprawdzie już z 1356 roku, ale przez całe średniowiecze Jablonec nie osiągnął znaczenia siedzib powstałych w bardziej urodzajnych miejscach królestwa.

, obraz otworzy się w nowym okniePo spaleniu przez wojska łużyckich przeciwników czeskiego króla Jerzego z Podiebradów w sierpniu 1469 roku osada przestała istnieć. Dopiero po pewnym czasie, w trakcie przeprowadzonej przez Vartenberków reorganizacji gospodarowania w posiadłości Malá Skála w latach 30. i 40. XVI wieku, w ramach kolonizacji Gór Izerskich nieliczną już ludność czeską zastąpiono niemieckimi osadnikami. Byli to głównie hutnicy szkła z rozwiniętej wówczas pod tym względem ziemi novoborskiej oraz z Rudaw [Krušnohoří], którzy w tutejszym regionie bogatym w drewno, piasek i wodę, zaczęli wykorzystywać i doskonalić swoje dotychczasowe umiejętności.

W czasie wojny trzydziestoletniej Jablonec został po raz drugi spalony (2 maja 1643), a po wojnie wielu miejscowych ewangelików zostało zmuszonych na odejścia. W związku z powszechnym rozwojem produkcji szklarskiej w 2. poł. XVII wieku Jablonec zaczął stosunkowo szybko rozkwitać. Wyrazem tego była zrealizowana w latach osiemdziesiątych budowa nowego, tym razem już kamiennego kościoła, pod wezwaniem św. Anny.

, obraz otworzy się w nowym oknieW połowie XVIII wieku asortyment towarów jabloneckich producentów, oprócz tradycyjnego izerskiego szkła wówczas już wzbogacony o pierwszą biżuterię, szybko stawał się przedmiotem zainteresowania okolicznych regionów. Pojawiali się pierwsi eksporterzy jak Jan Franciszek Schwann, który szerzył sławę miejscowych wyrobów w całej Europie i poza nią. Potencjał gospodarczy i handlowy dawnej wioski niemającej większego znaczenia szybko rósł. Na mocy decyzji cesarskiej z 21 kwietnia 1808 roku wioska Jablonec została podniesiona do rangi miasteczka z prawem organizowania dwóch dorocznych targów, czyli jarmarków i jednego targu tygodniowego.

W latach 30. i 40. XIX wieku Jablonec miał już kontakty handlowe z całym światem, ale pod względem komunikacyjnym był, z powodu swojego wcześniejszego znikomego znaczenia, całkowicie odcięty od okolicy. Miasteczku bardzo pomogła budowa tzw. Drogi Karkonoskiej relacji Liberec – Jablonec – Trutnov realizowana pod koniec lat czterdziestych. Podczas budowy linii kolejowej Pardubice – Liberec w 1859 roku interesy Jablonca nie zostały wprawdzie wzięte pod uwagę, ale mimo to marka „towar z Jablonca” była w świecie znana. 28 marca 1866 roku cesarz Franciszek Józef I podniósł Jablonec do rangi miasta.

, obraz otworzy się w nowym oknieW 1868 roku Jablonec stał się ostatecznie siedzibą starosty powiatu. Nowy jablonecki powiat polityczny składał się z sąsiednich powiatów Tanvald i Jablonec. Wojna prusko-francuska w latach 1870 – 1871 wykluczyła z gry najniebezpieczniejszych konkurentów w produkcji szkła i biżuterii. Przedsiębiorcy z Jablonca zdobyli zagraniczne rynki i już ich nie oddali. Przez następne półwiecze z miasta płynął w świat nieprzerwany potok niewiarygodnie różnorodnych wyrobów szklarskich i biżuterii, elastycznie reagujący na kryzys, przewroty polityczne, głód, epidemie lub zwykłe zmiany gustu w krajach klientów

Po powstaniu Republiki Czechosłowackiej w 1918 roku najpierw w połowie lat dwudziestych nadeszła dobra koniunktura gospodarcza, jednak późniejszy powszechny kryzys, który pojawił się na początku lat trzydziestych, oznaczał głęboką zapaść przemysłu szklarskiego i produkcji biżuterii. Ogólna stagnacja gospodarcza była w regionie Jablonca pogłębiona jeszcze specyficznymi obciążeniami miejscowego przemysłu – cyklami mody i wzmocnieniem się konkurencji zagranicznej. Mimo to właśnie wtedy zostały zbudowane dwa najważniejsze obiekty w mieście – nowy ratusz i katolicki kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego.Po zajęciu pogranicza przez Niemcy Jablobec stał się w latach 1938 – 1945 częścią państwa niemieckiego. Po drugiej wojnie światowej doszło do wysiedlenia ludności niemieckiej i nowego zasiedlenia regionu z centralnych Czech. Dziś miasto powoli otrząsa się z tej części dziedzictwa, która je obciąża, i nawiązuje do tego, co najlepsze w jego historii.

, obraz otworzy się w nowym oknie, obraz otworzy się w nowym oknie

load